Nieuw verlies maakt oud verlies weer wakker

Ik heb even naar Elsa gezwaaid. Op de route van de Dam tot Damloop ligt het dierencrematorium. Daar is de as van onze lieve hond vlak voor het weekend verstrooid. Met dat zwaaien wilde ik haar bedanken voor acht wonderlijke jaren.

De dood van Elsa maakte ons verdrietig. Ze was pas enkele dagen in ons midden totdat Jennifer op een zebrapad werd aangereden en daags erna aan haar verwondingen overleed. Op weg naar het park met nieuwe hond en onze jonge kinderen was ze even teruggelopen om een speeltje op te rapen dat Elsa uit haar bek had laten vallen.

Elsa werd onze steun en toeverlaat in barre tijden. Natuurlijk waren we boos. Als we Elsa niet hadden gehad… Allemaal logische gedachten in onbegrijpelijke tijden. Al snel ontpopte Elsa zich als levensredder. Altijd vrolijk. Ze dwong me ook om elke dag drie keer de deur uit te gaan, waar ik me soms liever dagenlang in bed verstopte.

Toen mijn jongens en ik donderdagochtend de moeilijke beslissing moesten nemen om haar te laten inslapen, realiseerden we ons allemaal wat Elsa’s dood nog meer betekende. We werden teruggeworpen naar die rottige donderdagmiddag in oktober 2009. Liever wilden we daar helemaal niet aan denken. Maar dat was onmogelijk. Hoe stilzwijgend we er ook over waren.

Ik bracht Jennifer nadrukkelijk ter sprake. “Jongens, dit gaat hoe dan ook iets met ons doen. We gaan allemaal op onze eigen manier aan de dood denken. Aan Elsa, aan mama.” Daarmee haalde ik de angel eruit. Elsa’s naam moest hardop worden uitgesproken, maar die van Jennifer ook. Misschien nog wel meer. Nieuw verlies maakt oud verlies weer wakker. Dus de pijn keert ook weer terug.

“Het voelt bekend aan”, zei mijn jongste zoon. “Ja, alsof we het allemaal al eens hebben meegemaakt”, reageerde de oudste. Het was erg, maar ook weer niet. We kunnen dit, we mogen dit voelen. Als we maar voelen, en niet wegstoppen of verzwijgen. Daarvoor is het leven van Elsa en Jennifer ons te dierbaar. Ook in hun dood.