Alle tijd voor timing in het hospice

Ik val met de neus in de boter. Vlak voor elven betreed ik de parkeerplaats van het hospice en sta oog in oog met een lijkwagen. De dood is hier natuurlijk een open deur, maar qua rondleiding is mijn timing voortreffelijk.

Regelmatig spar ik met collega’s uit het vak (leven en dood, en alles daartussenin), en vanochtend doe ik dat met Christiaan Rhodius. De arts palliatieve geneeskunde neemt me mee door de gangen van Hospice Bardo, en vraagt of ik ‘mee wil doen aan de uitgeleide’. Ik ben voor het eerst in een hospice, en zeg onwetend ja.

Foto: Hospice Bardo

De lijkwagen stond er niet voor niks. Een bewoner is overleden, zoals dat gaat, en het is bij Bardo gebruikelijk om op waardige wijze van hem of haar afscheid te nemen. Dus komt de brancard met het lichaam in de hal waar zoveel mogelijk medewerkers samen met de nabestaanden in een kring een laatste groet brengen.

Er klinkt een gedicht, waarin veelvuldig de naam van de overledene wordt genoemd. In vertraagd tempo volgt het afscheid tussen familie en hospice-medewerkers en rijdt de lijkwagen stapvoets weg. Iedereen blijft kijken tot de auto om de hoek verdwijnt en gaat daarna gewoon weer aan het werk.

Hoewel, het ritueel is ook gewoon werk, en dat maakt het zo bijzonder.

Hospice Bardo in Hoofddorp telt tien kamers en zorgt ook voor palliatieve zorg aan huis. Er is meer. Arts Rhodius en zijn collega’s geven trainingen, lezingen en publieke voorlichting over de laatste restje leven voor de dood. Waardig, inhoudelijk en overtuigd leven, vlak voor de dood; dat is zijn missie.

‘Verbinding’ is een woord dat Rhodius op de lippen bestorven ligt. Als palliatieve arts kent hij de medische kneepjes van het vak. Als betrokken mens voelt hij meerwaarde op de momenten als hij ook even de ziel van de patiënt weet aan te raken. En vice versa. Verbinding is tweerichtingsverkeer.

Dat is ook wat hem en mij drijft. Ik tref vaak cliënten die een geliefde hebben verloren of gaan verliezen. Soms gaat het om verlies waarbij niet eens iemand is doodgegaan. Ook werk, gezondheid of een relatie kan je onderuithalen. Als hij of zij bereid is om langs de pijn van het verlies te gaan, waarbij ik niet schuw om mijn eigen verhaal waar nodig in te zetten, dan ontstaat verbinding.

En dan is het goed. Dood, verlies en tegenslag zijn venijnige sluipmoordenaars in het dagelijks leven. Het waardige momentje in Hospice Bardo klokslag 11 uur vanochtend was een heerlijk geschenk. Even stil staan bij het leven, in volle aanwezigheid van de dood.

Christiaan Rhodius schrijft regelmatig over zijn ervaringen: Woorden van Bardo