Een vermaarde radiostem valt even stil

Van limerick naar ‘vergeet me niet woorden’. Van bevlogen voorlezen tot verstikt stilzwijgen. Ik neem je mee naar een heerlijk eerlijk avondje met Frits Spits in Dwingeloo.

We treden samen op tijdens het literair festival Winterzinnen. Insteek van ons tweegesprek is de taal van rouw. Frits en ik kennen niet alleen de woorden, we hebben de rouw om het overlijden van onze echtgenotes ook doorleefd. En nog steeds is het voelbaar.

We kennen elkaar goed, niet alleen als collega’s van de radio. We zijn bevriend geraakt dankzij de gedeelde passie voor het gesproken woord. Sinds anderhalf jaar, toen zijn vrouw Greetje stierf, zijn we ook intiem verknocht aan elkaars leven. Want leven doen we.

Overleven doen we evengoed. We schrijven boeken. Ik publiceerde mijn dagboek Tranen van Liefde, en recentelijk Als de man verliest. Frits kwam met Alles lijkt zoals het was, een muzikaal eerbetoon aan zijn grote liefde die hij op zijn vijftiende voor het eerst mocht zoenen. Ze waren 46 jaar getrouwd, en hebben drie zonen.

Ik voel me op het podium van Grand Café De Brink het jongetje dat zo vaak de oren spitste als Frits Spits eind jaren zeventig iedere dag ergens rond 18 uur de door luisteraars ingezonden poplimerick voorlas. Af en toe stuurde ik er eentje in. Nooit was-ie goed genoeg. Dus ‘corrigeer’ ik veertig jaar later die omissie met een toepasselijke limerick.

Beiden geworteld in het Brabantse land

Gepokt in Hilversum, gemazeld in het buitenland

Staan wij, twee mannetjes van de radio

Met ons rouw-exposé in Dwingeloo

Onthand? Misschien, maar zeker niet ontmand

Vervolgens praten we over het leven en de dood, over de woorden die we hebben gegeven aan verlies en gemis. Zo gepokt en gemazeld als we zijn in de huid van professionele radiomaker, zo broos en kwetsbaar blijken we te zijn als we voorlezen uit ons boek. Eerst krijgt Frits een brok in zijn keel. Een vermaarde radiostem valt even stil.

Het mag er allemaal zijn op deze zaterdagavond in Dwingeloo. Het overkomt mij eveneens, en dan ben ik potverdrie toch tien jaar verder. Hoe dan ook, het verbindt ons met de luisteraars in de zaal die ook hun eigen verliesverhaal kennen. Op onze uitnodiging slingeren zij woorden naar het podium. Welk woord mag op je rouwkaart niet ontbreken?

Maatje. Gekend. Vertrouwen. Gemis. Ga maar en laat los. Liefde is leven. Voorbij. Bedankt. Geen liefde is verkeerd. Leegte. En op zijn Drents: Uit de tijd gekomen.

Zoals Frits in zijn programma De Taalstaat tijd inruimt voor ‘vergeetwoorden’ die we moeten blijven koesteren, doop ik de woorden uit de zaal om tot ‘vergeet me niet-woorden’. Want blijven praten, blijven schrijven, blijven delen over de dood is de enige manier om het leven te vieren en verloren geliefden te eren.

Dat alles maakt het avondje Dwingeloo zo magisch. En alsof het niet mooi genoeg is, tracteert Frits Spits me aan het eind op zijn limerick. Een liefdevolle afsluiting van 2019 met een hoopvolle boodschap voor 2020.

Een rouwtherapeut uit het kleine Noord-Hollandse Overdiek

Beleeft tussen de kerst en nieuwjaar een cliëntenpiek

Hij weet: als een man verliest

Is het juist dan dat hij bevriest

Daarom probeert hij hem te ontdooien met toekomstmuziek

Tim.Overdiek@gmail.com / 06 23 27 55 34

Tranen van Liefde (wordt vervolgd)

En hoe is het nu met je tranen, tien jaar later? Hoe gaat het met je jongens? Vooral die laatste vraag wordt me veel gesteld. Het antwoord is te vinden in de herziene editie van Tranen van Liefde, eind januari verkrijgbaar dankzij Uitgeverij Water.

Dit weekend tik ik de laatste woorden voor het vervolg van mijn dagboek over het eerste jaar na de dood van Jennifer, mijn vrouw en moeder van onze zonen Sander en Eamonn. Tienduizend exemplaren verkocht indertijd, en op een aantal doosjes na (bij mij op zolder, 10 euro, stuur maar een mailtje) niet meer verkrijgbaar.

Het boek krijgt een nieuw leven. Da’s best een gek gevoel. Voor de herziene editie schrijf ik een extra hoofdstuk over levenslustige thema’s in de voorbije negen jaar. Liefde en verlangen, vaderschap, ouder worden, een nieuwe richting inslaan, verlies van onze hond en het opgroeien van twee kids tot jonge mannen. Er is genoeg gebeurd.

Om de toon en stijl van het oorspronkelijke boek vast te houden, schrijf ik het vervolg ook in de vorm van dagboeknotities. Ik ga terug in de tijd, en sta even stil bij belangrijke mijlpalen in ons leven waar je zo gedachteloos aan voorbij kunt gaan. Het leven dendert door, gelukkig maar. Inspiratie met terugwerkende kracht, zo noem ik bepalende momenten die je soms liever vergeet.

Want het leven wordt inderdaad achterwaarts begrepen en voorwaarts geleefd, zoals de Deense filosoof Søren Kierkegaard zei. Daar voegt de onbekende denker Tim Øverdœk aan toe: “Leef niet in het verleden. Leef nu. Lukt dat vandaag niet? Shit happens, en morgen probeer je het lekker opnieuw.”

Stilstaan bij wat was. Vanochtend heel erg vroeg deed ik dat opnieuw, dit keer bij Koop Geersing in zijn programma Waarheen Waarvoor op NH Radio. Om 7 uur op zondag naar de emotie gaan, naar de herinnering, naar de betekenis, naar de levenslessen over de dood. Er was wat extra koffie voor nodig, maar volgens mij zijn we daar aardig uitgekomen.

(Terugluisteren? Dat kan hier.)

Ik hoor mezelf dan zo praten, en moet innerlijk een beetje grinniken. Want in mijn dagboek Tranen van Liefde schrijf ik op wat ik deed als ploeterende man, vader en (door de dood verlaten) partner. Ik deed maar wat. Het was goed genoeg, ook als het behoorlijk verkeerd ging door de pijn en het verdriet. Lezers van mijn boek herkennen zich erin. Dat is de waarde van het dagboek.

Nu ik behalve gepokt en gemazeld inmiddels ook geschoold en gespecialiseerd ben als therapeutisch coach weet ik hoe veerkrachtig de mens werkelijk kan zijn. Ik zie het aan mezelf, aan mijn kinderen en elke keer merk ik hoe mannen (en vrouwen) in mijn praktijk ontdekken dat levenslust het wint van de tegenslag. Wat je ook onderuithaalt, het leven wordt toch ook weer beter.

Daarom ook besloot ik het mooie gesprek vanochtend met Koop ook met een grote glimlach. Mijn meest recente boek Als de man verliest is inderdaad heftig, maar ook hoopvol. En dat geldt ook voor Tranen van Liefde, dagboek van een weduwnaar (herziene editie 2009-2019). Hoe meedogenloos de dood ook kan zijn, het leven overwint. Altijd.

Tim.Overdiek@gmail.com / 06 23 27 55 34