Joost over Emma, Jason over Amy

Yes, we hebben er weer twee! Mannen die over rouw schrijven. Joost Prinsen is ermee bezig. Jason Rosenthal heeft het gedaan. Sorry dat ik zo enthousiast klink, want hun vrouwen zijn gestorven, maar driewerf hoera voor hun schrijverij.

In Op1 vertelde Prinsen over het (over)leven na het overlijden van Emma. Ze waren vijftig jaar samen. Begin dit jaar stierf ze. Prinsen, die ik in mijn jeugd leerde kennen als Erik Engerd, schreef er kort nadien over in het Haarlems Dagblad:

‘Ik zal de wachtkamerpraat tot een minimum beperken. Haar darmen raakten verstopt, een operatie werd onvermijdelijk. Maar er was in die regio al veel gesneden en ze had de intensive care al zo vaak vanbinnen gezien. Mijn vrouw beschouwde de dood als een welkome vriend.’

Snijden tot op het bot, zo noem ik de woorden die Prinsen vindt voor de onverdraaglijke pijn. In The New York Times kondigde Amy Krouse Rosenthal op 3 maart 2017 haar eigen dood aan:

‘Want to hear a sick joke? A husband and wife walk into the emergeny room in the late evening on Sept. 5, 2015. A few hours and tests later, the doctor clarifies that the unusual pain the wife is feeling on her right side isn’t the no-biggie appendicitis they suspected but rather ovarian cancer.’

Kortom, weer zo’n gevalletje ‘komt een vrouw bij de dokter’. De man lijdt mee en vindt, in al zijn onmacht, een eigen(wijze) manier van stilstaan, terugkijken, verder leven en opnieuw leren genieten. Met vallen en opstaan.

Weduwnaar Rosenthal ging aan de slag met zijn verhaal, dat was begonnen met Amy’s oproep om in ieder geval weer de liefde aan te gaan. In haar essay ‘You may want to marry my husband’ prijst ze de vader van hun drie kinderen alvast liefdevol aan.

Van postume contactadvertentie naar een meeslepend boek over het leven na haar dood. Rosenthal benadrukt dat het geen droevig verhaal is. ‘Je wentelen in humorloos zelfbeklag’, nee juist niet. Jason doet een (geslaagde) poging om te beschrijven hoe je ondanks zo’n groot verlies toch de veerkracht vindt om het leven weer op te pakken.

Natuurlijk resoneren hun verhalen bij mij. In mijn dagboek Tranen van liefde beschrijf ik het eerste jaar na de plotse dood van mijn geliefde Jennifer, die op haar 41ste door een verkeersongeluk om het leven kwam. Ik bleef achter met mijn twee zoontjes, toen 9 en 12 jaar. Frappant detail, ook Prinsen verloor net als ik heel vroeg zijn vader.

In Op1 vertelde hij over de bizarre situaties waarin hij zich dit jaar terugvindt. Het opsturen van Emma’s overlijdensakte om een simpel abonnement te kunnen stopzetten. De enige man zijn in een rouwgroepje waarin weduwes hun opluchting niet onder stoelen of banken steken. En seks niet te vergeten, ook zo’n fysieke ervaring. ‘Vrij man’ zijn na een halve eeuw.

Dus kom maar op met die boeken. Mannen in de rouw hebben ze nodig. Genoeg leesvoer voor en door vrouwen, wat voor mij in 2010 aanleiding was om mijn intieme dagboek te publiceren. Jason Rosenthals boek is nu in het Nederlands verschenen: Leven, liefde, verlies en een nieuw begin (Pepper Books).

Belangrijk, want de pijn om het verlies is hetzelfde maar mannen doen het vaak toch anders. Elk ‘mannenboek’ is welkom, ook voor vrouwen die de man en zijn (soms onzichtbare) verdriet willen leren doorgronden. Hieronder vind je een lijstje in willekeurige volgorde. Leestips? Laat maar achter in de comments.

Tims favorieten: Tonio (A.F.Th. van der Heijden), Alles lijkt zoals het was (Frits Spits), Tranen van Liefde (Tim Overdiek), Leven, liefde, verlies en een nieuw begin (Jason Rosenthal), Komt een vrouw bij de dokter (Kluun), Schaduwkind (P.F. Thomése), The Group (Rosenstein & Yopp), As in tas (Jelle Brandt Corstius), De logica van geluk (Mo Gawdat), Man o Man (Nathan Vos), Het boek Job (Roek Lips), About Alice (Calvin Trillin), Nu ik je zie (Merlijn Kamerling)

Tips van lezers: Nooit meer zaterdag (Michel Boerebach, Rob Pietersen), Het einde van de eenzaamheid (Benedict Wells), Verdriet is het ding met veren (Max Porter), Mijn moeder, steeds dichterbij (Leo Fijen, Manu Keirse), Uit de tijd vallen (David Grossman), Vingerafdruk van Verdriet (Manu Keirse), Als de man verliest (Tim Overdiek, Wim van Lent), Levels of Life (Julian Barnes), Finding Joy (Gary Scribbler), Carrièrepatiënt (Martijn van Duivenboden), When Breath Becomes Air (Paul Kalanithi), Rouw op je dak (Jos Brink), De complete weduwnaar (Klaas ten Holt), When breath becomes air (Paul Kalahniti)

Tim.Overdiek@gmail.com / 06 23 27 55 34